|
|||||||||||
|
|||||||||||
Over-stromingen, Geschiedenis van de moderne Schilderkunst |
|||||||||||
DE JAPANSE SCHILDERKUNST: EEN ANDERE GESCHIEDENIS |
|||||||||||
Kano Sansetsu, 1589 - 1651, Oude Pruimelaar
|
click the thumbnails
Picture scroll of the Ishiyama Screen Uji Screen Usumi Kiho (b. 1873) Old Japanese Screen Chrysanthemums by a stream Sesshu Tojo Fukurojin (Fukurokuju) Waterfall and Monkeys Screen Clouds Mushasi Yoshitoshi Full Moon oude Japanse houtprint oude Japanse houtprint Japans oude Japanse houtdruk oude Japanse houtdruk Kunisada, Jakuchu, |
||||||||||
We toonden aan dat de zogenaamde "evolutie" van stijlen in Europa, een verschijnsel is dat verbonden is met de Europese cultuur. Die evolutie is eigenlijk een verandering met twee hoofdkenmerken: steeds meer vrijheid voor de kunstenaar, en een steeds grotere diversiteit in het algemeen. Evoluties als van fotografisch beeldend naar geometrisch abstract, zijn onbestaande. Dali is van latere datum dan Kandinsky's abstract, en toch figuratief, zelfs pijnlijk nauwkeurig. Veel vroeger schilderde Turner soms bijna of geheel abstract, Moreau eveneens en dat nog vóór het impressionisme. Het individu werd toen reeds belangrijker dan traditie en van de kunstenaar werd geëist dat hij een eigen stijl had. Een bepaalde schilder werkt ook niet altijd in dezelfde stijl. ledere schilder die werkt vanuit zijn gemoed zal in zijn werk veranderingen uiten zoals die zich in hemzelf ook afspelen. Bovendien beïnvloeden kunstenaars elkaar, ook zonder dat er gekopieerd wordt, door elkaars werk te zien of persoonlijke ontmoetingen. | |||||||||||
Soami, overl. 1525, Landschap van de vier seizoenen |
|||||||||||
Kijken we buiten de Europese schilderkunst naar een heel andere traditie. We kozen Japan als een land dat ook een heel
verleden van schilderkunst heeft, met grote diversiteit. Uiteraard in
de eerste plaats door de veelzijdigheid van haar cultuur, maar ook doordat
de architectuur met rechte wanden en schermen vraagt om tweedimensionaal
werk. Ook door hun schrift in karakters, dat veel dichter bij de plastische
kunst staat. Ook deze kunst wordt ingedeeld; niet naar stromingen, maar naar dynastieën: Nara in de jaren 710 tot 794, Heian 794 tot 1185, Kamakura 1185 tot 1333, Nambokucho 1333 tot 1392, Muromachi (ashikaga) 1392 tot 1573, Momoyama 1573 tot 1615, Edo (tokugawa) 1615 tot 1868, en "modern": 1868 tot heden. Bekijken we de evolutie van de Japanse schilderkunst van haar begin tot aan het moment dat zij ons impressionisme gaat nabootsen, en zich op de Europese kunst gaat afstellen, dan merken wij dat er geen evolutie is van sterk gebonden naar de natuur schilderen, tot heel vrij schilderen. Wat we wel zien, is dat er in diverse periodes schilders waren met een eigen specifieke stijl, en veel "vrijer" of expressiever schilderden dan de anderen, ongeacht de periode waarin ze werkzaam waren: 17de, 18de of 19de eeuw. Meer nog: eenzelfde schilder kon heel fijn en natuurgetrouw werken, weliswaar met traditionele normen hieromtrent, en anderzijds heel vrije, schetsmatige werken maken met nauwelijks een paar lijnen. Hier speelt ook het materiaal een grote rol: het meest expressieve, het meest "moderne" vinden we in schilderen met enkel inkt op papier. |
|||||||||||
Soga Shohaku, 1730 - 1781, Vier Wijzen van de Berg Shang |
|||||||||||
Bijvoorbeeld het werk "Vier wijzen van de Berg Shang", van Soga
Shohaku (1730 - 1781) in inkt en goudpoeder, is helemaal in de stijl van
het Duitse expressionisme, de gezichten inbegrepen, meestal ook met brede
borstel geschilderd. |
|||||||||||
|
|||||||||||
De stilering van figuren liet geen ruimte voor een portrettering naar
onze begrippen, de individuele kenmerken waren vaak vooral kledij en haartooi,
maar toch konden de kunstenaars een grote expressie leggen in hun portretten.
Zo versterkte Kunisada bij "Het Personnage Kan Shojo" (1815)
het expressieve door een spel van ragfijne, samenstromende en dikke,
grillige lijnen; door de kleuren zwart, grijs, rood en een beetje groen,
het zwarte haar en vooral door het roodgestreept gezicht met een kersebloemtakje
tussen de tanden. De "Tweede Patriarch Zen in Contemplatie"
van K'o Shin is dan weer helemaal anders: enkele vluchtige penseelstreken. De drukprent "Nacht in Yoshiwara" (1819), eveneens van Kunisada, is qua stijl erg vergelijkbaar met de huizen in avondexterieur met de verlichte ramen van Degrouve-Denunques, Watts of het huis met de lantaarn van Magritte. Het scherpe perspectief en de vele verticale lijnen doen aan de Chirico denken. (Klik de thumbnail rechts.) Het surrealisme beperkte zich in de Japanse kunst overigens tot (meestal griezelige) geesten, of mythische dieren, zoals draken of phoenixen. |
|||||||||||
|
|||||||||||
![]() |
|||||||||||
Voorbeelden van prachtige moderne Chinese schilderkunst (naam van de kunstenaars is ons niet bekend) click the thumbs |
|||||||||||
![]() |