Waarden

Weet je wat er waardevol voor je is? Weet je ook hoe waardevol iets is, zodat je dingen kan afwegen als je moet kiezen? Is die waarde altijd constant of schommelt die? Heb je onvoorwaardelijke waarden, heilige, die altijd aan de top blijven staan? Of kan je ze relativeren al naargelang het kader? Dit is geen eenvoudig onderwerp. Vaak zijn we ons weinig bewust van deze waarden, tenzij op het moment dat ze van belang zijn. Ze kunnen zo anders zijn naargelang de omstandigheden, het kader waarin het zich profileert. Toch denken we vaak dat van alles weten wat het ons waard is.

Is liefde voor jou waardevol? Dan is de vraag wat liefde voor jou betekent! Is de ene mens waardevoller dan de andere? De media maken ons dat graag wijs: de topambtenaren en politici noemen ze vaak 'de belangrijke mannen'. Of is voor jou iedereen even belangrijk? De hooggeplaatste zowel als diegene die onderaan de sociale ladder staat, of de zieke, gehandicapte? Wat geeft de mens waarde voor jou? Wat hij presteert of gewoon het feit dat hij mens is en net als jij denkt, voelt en handelt?

Vind je jezelf waardevol? Dat staat in verband met zelfvertrouwen maar is niet helemaal hetzelfde. Vind je jezelf minder waard dan vele anderen? Dan mensen in je dichte omgeving, of vergelijk je jezelf met de uitblinkers of met een idool? Waarom ben je dan minder?

Is schoonheid voor jou een waarde? Als je naar je omgeving kijkt, merk je snel dat dit niet bovenaan ieders lijstje staat. Bovendien stelt zich dan weer de vraag naar wat schoonheid is. Is trouw voor jou een waarde? Doorzettingsvermogen, aanpassingsvermogen, afwerken van wat je begonnen bent, eerlijkheid, oprechtheid, medeleven, sociaal zijn, vrienden hebben, geld, comfort, werk hebben, enzovoorts? De lijst is oneindig en het is duidelijk dat zij niet voor iedereen gelijk liggen.

Heb je moeite als je medemens jouw waarden totaal anders scoort? Vind je sommige waarden vanzelfsprekend? Welke? Hoe reageer je dan als anderen die waarden niet zo hoog in het vaandel voeren, of zelfs onbelangrijk vinden? Is dat niet hun recht? Of vind je dat waarden bepaald worden door de cultuur of de godsdienst? Vind je dat jouw waarden met geweld moeten worden afgedwongen? Of laat je iedereen vrij zijn waarden te bepalen? Er zijn heel wat waarden die met geweld worden afgewongen omdat ze opgenomen zijn in onze wetgeving. Echtelijke trouw was dat, maar is het nu niet meer. Trouw in het leger is het wel nog: op desertie volgt doodstraf. Dit om maar een voorbeeld te geven. Wie bepaalt er de waarden die met straf zijn opgelegd?

Niet alleen de wetgeving verandert, wij ook. Zijn je waarden nog dezelfde als jaren geleden? Als vorig jaar? Ná een gesprek vergeleken bij daarvoor? Na wat je hebt meegemaakt, na een levensverhaal dat je diep trof, een film misschien? Ben je in evolutie, in beweging, of wil je aan je waarden niet tippen? Of ben je niet bewust van vaak subtiele veranderingen in jouw waardenbestand?

© Copyright Johan Framhout 2009