Bewustzijn

Wat is bewustzijn? Daar zijn veel dikke boeken over geschreven, met zeer uiteenlopende visies, en het valt te betwijfelen of ze veel licht werpen op de zaak. Wij houden het kort en beperken ons tot wat we kunnen ervaren. Bewustzijn kunnen we met een spotlamp vergelijken. Die lamp heeft drie mogelijkheden: ten eerste kan je de bundel kleiner maken om meer licht op een kleiner gebied te werpen, of omgekeerd. Ten tweede kan je de lamp aan/uit doen en tenslotte kan de lamp zwak of hevig branden. De eerste eigenschap noemen we concentratie. De tweede ken je bijvoorbeeld als je ooit eens geopereerd werd met volledige verdoving: je verliest je bewustzijn en het volgende ogenblik heb je ze terug, maar er blijkt intussen heel wat gebeurd te zijn - alsof er met een schaar een stuk uit de tijd werd weggesneden. De sterkte van de lamp tenslotte is de intensiteit waarmee je je aandacht richt, dat vergt moeite, energie.

Eigenschap één: kan je je goed concentreren? Of ben je snel afgeleid? Ben je eerder iemand voor apperceptie? Dat wil zeggen dat je zomaar de dingen jouw aandacht laat naar zich toe trekken: een teeveescherm, het neonlicht, een opvallend gezicht, een stuk knalrood papier langs de weg... Kan je switchen, je concentreren als het nodig is of je laten gaan op ogenblikken dat concentratie niet meer hoeft?

Eigenschap twee: ik hoop dat het niet teveel voorvalt. Tenslotte eigenschap drie: ben je iemand die van zijn/haar handelingen bewust is? Of doe je alles zomaar? Ben je je bewust van je zintuigen, leef je intens? Of is alles eerder dof? Ben je een dromer, een idealist, of ben je praktisch? Dromers hoeven niet minder bewuste mensen te zijn. Als je altíjd dagdroomt, is dat een andere zaak. Ben je zeer praktisch? Een geconcentreerde werker, steeds op weg naar je doel? Dan ben je heel bewust met een taak bezig, maar dat betekent nog niet dat je bewust lééft! Ben je je bij je concentratie nog bewust van je gevoelens? Ik doel niet enkel op hevige emoties, gewoon het dagelijkse voelen!

Geoefende dansers weten dat je bewust kan bewegen zonder dat het denken tussenkomt. Zo kan je ook voelen zonder dat je er met je denken iets moet aan doen. Dat brengt ons net het diepst bij ons voelen. Kan je dat? Kan je iets bewust onder ogen zien, zonder te analyseren, te beoordelen? Merk je dan hoe vlug je geneigd bent je aandacht op iets anders te zetten? Of vind je bewust zijn geen inspanning waard? Of verminder je liever je bewustzijn om een of andere reden, bijvoorbeeld met verdovende middelen of afstompende bezigheden?

© Copyright Johan Framhout 2009