Expressie

Een van onze grootste behoeften is de nood zich te uiten. Dat kan mondeling of lichamelijk, op een gecultiveerde of op een heel primitieve manier: een kreet van verwondering, een zucht van verlossing, een schreeuw van onmacht en pijn, een zwaai, een wenk, grote, vragende ogen, een open hand... Het niet uiten van bepaalde gevoelens heeft vaak verstrekkende gevolgen, kan lijden tot verdringing, tot allerlei kwalen, tot depressie. Bovendien verwachten we ook van de ander te zien wat er in hem omgaat, expressie is ook een communicatiemiddel. Daardoor kan het niet-uiten van gevoelens ook nog vereenzaming tot gevolg hebben, onbegrip, misverstanden, onverschilligheid.

Durf je je gevoelens te uiten? Hoe doe je dat? Hoeveel doe je dat? Hoe vaak? Hoe gemakkelijk? Zoek je andere manieren hiervoor? Hou je hierin rekening hoe de ander je expressie ervaart?

We voelen ons het liefst vrij in onze expressie, maar in elke cultuur zijn normen voor de vorm van uiten, of van wat al of niet geuit mag worden. Die normen zijn niet altijd even gunstig voor iedereen. Die norm is behoorlijk breder geworden dan in het verleden, en anders van mens tot mens. Bij hevige emotie bijvoorbeeld kan een uitbarsting een verlossing zijn, en een rustige boodschap een frustratie. Toch verlangen we ook niet naar een samenleving waarin voortdurend naar elkaar gebruld wordt. Wanneer onze woorden goed gekozen zijn, en de stem duidelijk en krachtig is, kan een 'eenvoudige mededeling' als expressie worden ervaren. Beter assertief dan agressief! Of heb je schrik van expressie? Verstoort het de vermeende harmonie, of herstelt expressie die net?

Slaag je daarin? Heb je voor jezelf een manier bedacht om stoom af te blazen indien nodig, zonder de ander te benadelen? Kan je op een beheerste, maar krachtige manier jezelf duidelijk maken? Of reageer je je gewoon af: man naar vrouw, baas naar onderdaan, tot de hond onderaan de ladder die de meppen krijgt? Moet je voortdurend over alles en nog wat stoom afblazen, of kan je ook relativeren?

Verander je wel iets aan de situatie? Afreageren geeft geen oplossing, assertief optreden heeft vaak beter resultaat. Soms staan we ook machteloos tegenover iets, we kunnen dan enkel proberen een eerste kleine stap te zetten.

We hebben als mens echter ook de mogelijkheid om onze expressie in een of ander bijzondere vorm te uiten. Bijvoorbeeld in kunst. Uiteraard is niet alle expressie kunst, en alle kunst is nog geen expressie. Toch is het een belangrijke pool voor kunst. Heb jij een kunst- of andere vaardigheid waarin je je kan uiten?

© Copyright Johan Framhout 2009